علامت تجاری

علامت تجاری چیست؟

مطابق قانون حمایت از مالکیت صنعتی، علامت تجاری عبارت است از هر نشان قابل روئیتی که کالاها یا خدمات اشخاص را از هم متمایز می کند. به عبارت دیگر علامت تجاری (Trademark) یک طرح، کلمه، نماد، نام و یا هر ترکیبی که کالاها یا خدمات یک شخص، شرکت یا نهاد ها را از سایرین شناسایی و متمایز نماید.. علامت تجاری به مخاطبین کمک می‌کند تا منبع محصول یا خدمت را به‌راحتی تشخیص دهند و از کیفیت آن اطمینان یابند. این علائم اصولاً به عنوان یک دارایی ناملموس برای کسب‌وکارها ارزش والایی دارند و به مرور زمان با شهرت آن کسب و کار، ارزش آن‌ها نیز افزایش می‌یابد. 
چگونه می توان از سو استفاده های احتمالی از علامت تجاری خود جلوگیری کرد؟
دو راهکار اساسی برای جلوگیری از علامت تجاری وجود دارد.
اولین اقدام جهت سو استفاده دیگران این است که علامت تجاری خود را به ثبت برسانید تا از حمایت قانونی آن بهره مند شوید. با ثبت رسمی، شما یک حق انحصاری برای استفاده از آن علامت در طبقه ی مشخص به دست می‌آورید. این ثبت به شما امکان می‌دهد تا در صورت استفاده غیرمجاز توسط دیگران، اقدام قانونی انجام دهید. در ایران، ثبت علامت تجاری در مرکز مالکیت معنوی انجام می‌شود. برای اطلاع بیشتر از طبقات کالاها و خدمات کلیک نمایید.
اقدام دیگری که برای جلوگیری از سو استفاده های احتمالی وجود دارد این است که پس از ثبت رسمی علامت تجاری، به صورت مستمر بازار و همچنین فضای مجازی را بررسی نمایید تا از هر گونه تخلف  (مانند استفاده از علامت تجاری مشابه و یا جعل آن) مطلع شوید. 
چگونه یک علامت تجاری در ایران تحت حمایت قرار می گیرد؟
حمایت از علامت تجاری در ایران از طریق سیستم ثبت انجام می‌شود. این فرایند شامل چندین مرحله است:

1-جستجوی اولیه: ابتدا باید در پایگاه داده مرکز مالکیت معنوی https://iripo.ssaa.ir/ (وابسته به سازمان ثبت اسناد و املاک کشور) جستجو کنید تا مطمئن شوید علامت پیشنهادی شما قبلاً ثبت نشده یا مشابه آن وجود ندارد.
2-تهیه مدارک: مدارک لازم شامل فرم درخواست، نمونه علامت، کارت ملی متقاضی، و در صورت لزوم، پروانه بهره‌برداری یا مدارک مربوط به فعالیت است.
3-ثبت درخواست: درخواست به صورت الکترونیکی از طریق سامانه مرکز مالکیت معنوی ارائه می‌شود.
4- بررسی کارشناسی: کارشناسان مرکز، درخواست را از نظر انطباق با قوانین و عدم تشابه با علائم ثبت‌شده قبلی بررسی می‌کنند. اگر مشکلی وجود نداشته باشد، درخواست برای آگهی در روزنامه رسمی منتشر می‌شود.
5- دوره اعتراض: پس از انتشار آگهی، به مدت 30 روز به اشخاص ثالث فرصت داده می‌شود تا در صورت داشتن حق، به ثبت آن علامت اعتراض کنند.
6-ثبت نهایی: اگر هیچ اعتراضی وجود نداشته باشد یا اعتراض رد شود، علامت به صورت نهایی ثبت و گواهینامه ثبت آن صادر می‌شود. مدت اعتبار این گواهینامه 10 سال است و با پرداخت هزینه قابل تمدید است.
کدام علائم تجاری در ایران قابل ثبت نیستند؟
موارد زیر به عنوان علامت تجاری، قابل ثبت نیست:
۱- علامتی که کالاها یا خدمات یک شخص را از کالاها یا خدمات اشخاص دیگر متمایز نسازد.
۲- علامتی که مفاد آن یا بهره برداری از آن، خلاف موازین شرعی، قانونی و یا نظم عمومی بوده یا موجب وهن مقدسات دینی گردد.
۳- علامتی که موجب گمراهی عموم، به‌ویژه در مورد مبدأ جغرافیایی کالاها یا خدمات یا خصوصیات آنها از قبیل نوع، کیفیت، کمیت و قیمت شود.
۴- علامتی که عین علامت یا نام تجاری باشد که قبلاً برای همان کالاها یا خدمات در ایران معروف شده است‌.
۵- علامتی که عین، شبیه یا ترجمه علامت یا نام تجاری باشد که قبلاً برای همان کالاها یا خدمات یا برای کالاها یا خدمات مشابه در ایران معروف شده است، مشروط بر آنکه موجب گمراهی عموم شود.
۶- علامتی که شبیه یا ترجمه علامت یا نام تجاری باشد که قبلاً برای همان کالاها یا خدمات در ایران به ثبت رسیده یا ثبت آن تقاضا شده یا دارای حق تقدم است، مشروط بر آنکه موجب گمراهی عموم شود.
۷- علامتی که عین، شبیه یا ترجمه علامت یا نام تجاری باشد که قبلاً برای کالاها یا خدمات دیگری در ایران معروف شده یا به ثبت رسیده یا ثبت آن تقاضا شده یا دارای حق تقدم است، مشروط بر آنکه موجب گمراهی گردد یا به منافع مالک علامت قبلی لطمه وارد سازد.
۸- علامتی که عین یا شبیه نشان نظامی‌، پرچم‌، یا سایر نشانه ای مملکتی یا نام یا نام اختصاری یا حروف اول یک نام یا نشان رسمی متعلق به یک کشور، سازمان بین‌الدّولی یا سازمان هایی که تحت معاهده(کنوانسیون)های بین‌المللی تأسیس شده‌اند، بوده یا موارد مذکور یکی از اجزای آن علامت باشد، مگر آنکه مقام صلاحیتدار کشور مربوط یا سازمان ذی‌ربط، اجازه ثبت آن را صادر کرده باشد؛
۹- علامتی که عین یا به‌طرز گمراه کننده‌ای شبیه علائم مربوط به دوران تاریخی یا آثار باستانی باشد.
۱۰- علامتی که عین یا شبیه علائمی باشد که سازمان‌‌ها و مراجع تأییدکننده، از قبیل سازمان ملی استاندارد ایران و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی برای تأیید کالاها و خدمات صادر می‌نمایند.
۱۱- علامتی که عین طرح صنعتی ثبت شده دیگری برای همان کالاها یا خدمات باشد.
اقدامات قانونی پس از سو استفاده علامت تجاری ثبت شده چیست؟
1-ارسال اظهارنامه: در ابتدا میتوانید از طریق وکیل متخصص، اظهارنامه ای را به فرد یا شرکت متخلف ارسال نمایید تا استفاده ی خود را متوقف نمایند. 
2-طرح دعوای حقوقی و یا شکایت کیفری: در صورتی که ارسال اظهارنامه موثر نبوده است و شخص متخلف به استفاده ی غیر مجاز خود ادامه دهد میتوانید با کمک وکیل متخصص در دعاوی مالکیت فکری از طریق مراجع قانونی دعوای خود را مطرح کنید. نتیجه ی این اقدام می تواند منجربه توقف فعالیت متخلف، دریافت خسارت و در بعضی موارد نیز مجازات حبس شود.
آیا استفاده از علامت تجاری دیگران جرم است؟ 
بله، استفاده غیرمجاز از علامت تجاری دیگران، در بسیاری از موارد جرم محسوب می‌شود. مطابق ماده 131 قانون حمایت از مالکیت صنعتی مصوب 1403 هرگونه بهره برداری و استفاده غیرمجاز از نام تجاری، علامت تجاری، علامت جمعی و یا علامت تأییدی برخلاف مقررات مندرج در این قانون به طوری که نوعاً موجب فریب عموم شود، جرم تلقی می شود و مرتکب علاوه بر جبران خسارت و ضبط اموال و عوائد حاصل از جرم به پرداخت جزای نقدی درجه پنج یا جزای نقدی معادل دو برابر خسارات واردشده، هرکدام که بیشتر باشد محکوم می شود. این جرم عمدتاً به دلیل فریب افکار عمومی و نقض حقوق مالکیت معنوی صاحب علامت، مجازات سنگینی به همراه دارد.
چرا در پرونده های علامت تجاری به وکیل متخصص نیاز دارید؟
همانطور که توضیح داده شد، علامت تجاری یک دارایی ارزشمند است که حفاظت از آن نیازمند دانش و دقت حقوقی است. فرآیند ثبت، نظارت و پیگیری دعاوی مربوط به سوء استفاده از علامت تجاری، پیچیدگی‌های خاص خود را دارد که عدم آگاهی از آن‌ها می‌تواند به سادگی منجر به از دست رفتن حقوق شما شود. از جستجوی دقیق برای جلوگیری از رد درخواست گرفته تا تنظیم شکایت‌های حقوقی و کیفری، هر گام نیازمند تخصص است. در اینجاست که نقش وکلای متخصص در حوزه مالکیت معنوی حیاتی می‌شود. ما با آگاهی کامل از قوانین و رویه‌های قضایی، می‌توانیم تمامی مراحل را به صورت صحیح و اصولی برای شما انجام دهیم.